Les Guillemins : een
kunstwerk, geen station !
Men zou met
enige goede wil in de totaalinstallatie van licht en kleur van conceptuele
kunstenaar Daniel Buren in het dak van het station Liège-Guillemins een
verwijzing kunnen zien naar die vurige stede. Maar de kunstenaar installeerde
gelijkaardige installaties elders, zoals in 2016 met zijn «Observatoire de
la lumière » voor de stichting Louis Vuitton. Nog tot half oktober 2023
Voor dit
station werd een hele wijk afgebroken, onder andere omdat Calatrava een esplanade
wilde met een waterpartij tot aan de Maas. Tot zijn groter ergernis bouwde
Fedimmo een gebouw dat zijn station in de schaduw stelt. Calatrava procedeerde
jarenlang tegen het architectenbureau Jaspers-Eyes, maar in 2016 verwierp de
Staatsraad zijn beroep.
Zestig jaar
geleden werd het vroegere station vernield door 1.000 stakers na een toespraak
van de stakingsleider André Renard op de place Saint Paul - waar wij straks
passeren. Het station was
nagelnieuw. Op 6 januari 1961 was de staking 3 weken oud.
Het was koud en de eindejaarsfeesten waren moeilijk geweest voor de
stakersfamilies. De spanning steeg en het aantal stakers was nooit zo hoog
geweest. Alle elementen waren verenigd om er een explosieve situatie van te
maken.
het vreogere station 60-61
De rue du
Paradis langs de esplanade verwijst naar een koolmijn met die toepasselijke
naam. De mijnverzakkingen bedreigden de sjieke art-nouveau gebouwen die er rond
1880 werden gebouwd tussen de oude stad en het nieuwe station. De burgerij
eiste en verkreeg de sluiting!
Zie
hiervoor mijn blog
http://huberthedebouw.blogspot.be/2015/06/het-calatravastation-van-de-guillemins.html
La Belle Liégeoise op de
nieuwe as van het station naar een winkelcentrum
Op het Boverie-eilandje duwde de sterarchitect Rudy Ricciotti zijn
glazen structuur in wat de feestzaal was van de wereldtentoonstelling van 1905.
In de rozentuin daarachter staat het standeeld van Jef Lambeaux ‘le
faune mordu’. Na een campagne van de
katolieke "Gazette de Liège" erd
het standbeeld eerst afgevoerd maar
later door de stad teruggekocht. Lambeaux maakte ook het paviljoen van de
menselijke driften in een gebouw van Horta in het Jubelpark. Het paviljoen is
nog altijd gesloten voor het publiek. In Sint Gillis bleef zijn "Godin van
de Bocq " in de kelders staan tot in 1976 (llb 29 novembre 2008).
Een Mediacité op de plaats
van een blikfabriek
De stad wil in het kader van de stadvernieuwing een nieuwe as creëren die van het station naar het winkelcentrum Mediacité leidt. Daar stampte in 1747 de familie Dothée een blikfabriek uit de grond. In 1862 wordt de fabriek opgeslorpt door de Société des Charbonnages et Hauts-Fourneaux de l’Espérance die de naam Espérance-Longdoz aanneemt. De hoofdzetel is in Longdoz. Ik werkte van 1979 tot 2003 in Ferblatil waar nog altijd blik vertind wordt. De walsen in de Dothée verdwijnen in 1957 wanneer Espérance-Longdoz met zijn koudwalsen naar Jemeppe trekt en met zijn nieuwe
%20MMIL.jpg)
Oscar
Englebert begint er ook banden te produceren. Englebert verhuist in 1965 naar
de Hauts Sarts waar ik een week werkte na mijn verhuis naar Luik en later de
arbeiders van drie herstructureringen kon begeleiden. Daar was ook de fabriek
van Colgate-Palmolive, die ook in de Hauts Sarts, bij mij achterin, is
terechtgekomen (en ondertussen gesloten in 2013).
In de jaren1970
lanceert Luik zijn strategie van tertiarisatie voor Longdoz met o.a. Ecole
Supérieure d’Action Sociale (HELMo ESAS) die zich in de burelen van Espérance-Longdoz
installeert.
Het Congressenpaleis
Het Congressenpaleis
van de architectengroep Équerre is van 1956. Een aantal belangrijke kunstenaars werkten eraan mee. De Ravel,
Réseau Autonome des
Voies Lentes langs de Maas is sinds een aantal jaren afgesloten omdat de
prachtige vensterpartij instabiel is door gebrek aan onderhoud. En de parking
liep in 2021 onder water en wordt nu gerenoveerd (en betalend)! Ook het hotel werd
gebouwd in het kader van de een strategie om kongressen aan te trekken. Deze mayonaise
heeft niet gepakt. Het hotel werd onlangs verkocht aan de groep Van der Valck.
De lokalen van de RTBf staan leeg. Die zijn verhuisd naar de Mediacité als
indirecte steun aan dat winkelproject.
palais des congrèsphoto A. Leruth
De Aarde en Het Water: een
beeldhouwer uit de school van Sint Idesbald
De brug Albert I werd
in 1964 ingehuldigd. George Grard maakte De Aarde en Het Water aan de
rechtervoet van de brug. Dezelfde Grard maakte ook De Lente voor het Middelheim
Museum, een Zittende Vrouw bij de de Nationale Bank in de Berlaimontlaan te
Brussel; en De Zee bij het casino te Oostende. Zijn Grote Afrikaanse stond op
de Wereldexpo van 1958.
Het monument "Liège à ses enfants morts pour elle »
Dit standbeeld is een dialoog – of liever een ruzie – met het ‘Monument interallié’ van Albert I, op de heuvel van Cointe. De stad Luik weigerde mee te werken aan dit project. Het wilde zich profileren als martelaarsstad met een belfort. Na de tweede wereldoorlog was de eerste frank nog altijd niet uitgegeven en ging het budget naar dit monument. De brug werd naar Albert genoemd. Deze staat onderaan, op een ongezadeld paard. Daar installeerde Daniel Dutrieux in 1991 ook het kunstwerk ‘L'Arbre et son ombre’. Tien jaar later, op de zonnewende van het jaar 2000, gaven de plaveien achter de bomen de schaduw van de bomen weer op het middaguur. Ze kunnen in braille ook weer als ‘schaduw’ gelezen worden. Daarmee wilde Dutrieux onze collectieve blindheid aanklagen tegenover het klimaat.
Het enige nationaal
monument aan de weerstand
De vier
beeldengroepen van ‘les Terrasses d’Avroy’ tonen hoe de mens het dier onderwerpt:
naast Li Toré hebben wij een os, een getemd paard en een trekpaard.
 |
| photo Eduard Van Loo |
De Trinkhall
Het park en
de boulevards zijn een vroegere Maasarm.
Het nieuwe Trinkhall museum van 2020 is
de opvolger van het MAD museum dat 40 jaar lang de collectie van het Créahm (Création
et Handicap Mental) herbergde. Deze vereniging https://www.facebook.com/CreahmRegionWallonne/ begeleidt mensen met een beperking in een
artistiek project dat tot nu toe 4000 kunstwerken produceerde. Het is “kunst aan de grenzen van de kunst”. Een
handicap heeft geen specifieke uitdrukkingsvormen. Ze kenmerkt zich door de
situatie van individuele of sociale kwetsbaarheid van de auteurs. Het zijn ‘arts situés’. De kunstwerken zijn het
resultaat van een complexe omkadering van kunstenaars met een beperking door
professionele artiesten die open staan voor hun kwetsbare uitdrukkingsvormen.
Het Trinkhall café is een coöperatieve met een sociaal doel. Een ideale
gelegenheid voor een hapje en een drankje…
Het Waha atheneum
De feministe Léonie de Waha opende in 1868 een instituut voor secundair onderwijs voor jonge meisjes, iets wat tot dan enkel was voorbehouden aan jongens. Dank zij subsidies van de provincie was
Het nieuwe
lyceum van 1938 is een globaal project van architect Jean Moutschen. 18
kunstenaars werkten er aan mee (schilderijen, gebrandschilderde ramen,
mozaïeken). De bas-reliëfs op de gevel zijn van dezelfde kunstenaar als het
monument van de weerstand hogerop. Er is een feestzaal van 850 plaatsen, een geluidsdicht
zwembad en gymzaal, internaat, laboratoria, een muzieklokaal, en zelfs een
schuilkelder voor 1.000 man. De gebouwen zijn zo ingeplant dat de zon er
optimaal binnenvalt. Het is dan ook in 1999 terecht geklasseerd als
uitzonderlijk erfgoed.
Place Saint Paul: het FGTB
en de Sint Pauluskatedraal
In 1948 kopen de Luikse Métallos FGTB daar een herenhuis. Een paar jaar later, tijdens de Koningskwestie, kwam daar het stakingscomité samen, met syndicalisten zoals André Renard, Robert Lambion, Robert Gillon, en liberalen en communisten. Het nieuw gebouw, toneel van vele concentraties, is van 1975.
De vroegere
zetel van de Nationale Bank (1968) is
van de groep EGAU (Études en Groupe d'Architecture et d'Urbanisme).
De toren van Saint-Paul
De Sint
Pauluskerk, nu kathedraal, was ooit een van de acht kapitelkerken, met hun
kannuniken die de basis vormden van de macht van de prinsbisschop. Zij had
oorspronkelijk een stompe, lage toren. Na de revoluties van 1789 werden
die kapittels ontbonden. Na het concordaat van 1801 kiest de nieuwe bisschop
Saint-Paul als kathedraal, aangezien de vroegere, Saint Lambert, letterlijk was
gedemonteerd als symbool van de tirannie. Napoleon keurde die afbraak af en in
1811 bouwde men op de stompe toren van Sint Paulus een copie van de grote toren
van Sint Lambert. De stenen kwamen van de ruines van de vroegere kathedraal.
La Cité Miroir en de Territoires de
la Mémoire
Er zijn
twee permanente tentoonstellingen “In strijd: geschiedenis van de emancipatie”
over de arbeidersstrijd, en “Nooit meer” over de deportaties naar de
nazi-kampen
De Sauvenière
In1982 beginnen
zij iedere vrijdag een film te vertonen in een bedreigde wijkcinema in de
probleemwijk Droixhe. Uiteindelijk nemen zij de hele zaal over. Toen Kinépolis zich in 1993 in Rocourt wil inplanten
(een bedreiging voor de zalen in het centrum) haalt de vsw met een petitie
20.000 handtekeningen op en vraagt aan de Franstalige Gemeenschap om in de
Churchill drie filmzalen te mogen uitbaten. De Grignoux betalen de verbouwingen:
een soort publiek-private samenwerking (PPS), maar dan in omgekeerde zin.
Toen de
Médiacité 20 filmzalen wil lanceren met zijn project Médiaciné (in de
Médiacité) zijn de Grignoux met hun 4
zalen opnieuw in gevaar. Na een nieuwe petitie met 50.000 handtekeningen bouwt de Communauté Française met Europese steun Le
Sauvenière in 2008. De vzw zorgt voor de uitbating.
Het Gat van de Place Saint
Lambert
Op de place
Saint Lambert stond tot 1792 een van de grootste kathedralen van West Europa. De
Luikse revolutionairen besloten deze kathedraal af te breken als symbool van de
tirannie. De ijzeren zuilen symboliseren de pilaren van Saint Lambert. In de Boverie
hangen de schilderijen van Leonard Defrance die deze « demontage »
heeft geleid.
de bouwput 1981
Op het
einde van de golden sixties werd de place Saint Lambert een immens gat. Een
autostrade moest de wagens tot in het stadscentrum brengen. Toen deze folie van
‘alles in dienst van de auto’ over
was, was het was alsof een tapijtbombardement de stad in twee had gesneden. Place de la République, Place de l’Opéra, Place
Saint Lambert, Place du Marché vormden een immens plein met in het midden een bouwput.
Nu nog zijn de wonden
niet helemaal geheeld en discuteert men over een nieuwe afscheiding tussen
Saint Lambert en Place du Marché. En morgen zal het verkeer zich moeten
aanpassen aan de tram.
Het perron: een schandpaal
De drie
Gratiën bovenop zijn van de plaatselijke barokkunstenaar Del Cour. De
oorspronkelijke versie staat in de Curtius, iets verder in de rue Féronstrée.
De naoorlogse communistische schepen van cultuur beitelde de versie die nu vervangen
is door een nieuw exemplaar in Carara marmer.
In de Rue
Hors Château verwijzen de 374 trappen van de Montagne de Bueren naar de leider
van de 600 Franchimontezen, in 1468. Hij zou langs die trappen naar boven geklommen
zijn in de hoop Karel de Stoute te verrassen die de stad belegerde (en later
platbrandde).
Maar in
feite dateren die trappen van1875. Men gaf er zich na de Commune van Parijs
rekenschap van dat de duizend soldaten die boven in de Citadel de stad bewaakten
– en niet beschermden - nooit heelhuids in de stad zouden geraken langs de Rue
Pierreuse. In Parijs hadden de soldaten dakpannen naar hun hoofd gekregen toen
ze de barricades proberen op te ruimen. De rue Pierreuse heeft een cultureel
centrum dat zich “Barricade” noemt.
De beluiken
impasse de l'Ange 1900
In 1905 schreef
Félix Paulsen, journalist bij Le Peuple, « Liège
pittoresque et industriel ». Hij beschrijft er het beluik Venta, “een krottenstraatje, met een open riool in
het midden van het straatje. De zon valt nooit op de vochtige kasseien van die
gang die niet breder is als een mijngang».
In die
beluiken huisden onder andere de metaalbewerkers van de ateliers van Féronstrée.
In die strée= straat van de ferronniers staat de ‘Sculpture Publique d'Aide
Culturelle’ van Alain Declerck (SPAC verwijst naar CPAS ofte het OCMW); Het is een
soort parkeermeter. Bij elke bijdrage gaat een vlam aan bovenaan het kunstwerk.
De sponsor A.L.G., de Luikse gasmaatschappij, legt daar nog eens zoveel bovenop
om kunstwerken te kopen van beginnende kunstenaars.
1983 : het
gemeentepersoneel op la « dalle »
In de
golden sixties werd de wijk Saint Georges platgegooid voor de stadsadministratie.
Ondertussen is het gebouw aan een renovatie toe. Op de binnenkoer ligt “la dalle” die in 1983 gedurende drie maand het verzamelpunt
was van het stadspersoneel. Luik was
virtueel failliet. De vuilnis bleef weken op straat staan. Het groen-rode
gemeentebestuur legt een drastisch besparingsplan op: in 1981 had Luik 7914
personeelsleden; daarvan blijven er in 2008 3043 over, waarvan 44% statutairen
(84% in 1981).
Rue de la Régence : La
Wallonie
La Wallonie 1925
Dit is
zowat het eindpunt van onze wandeling. Wij gaan langs La Batte met zijn mooie
zondagsmarkt naar de Place Cockerill
waar wij de navette fluviale nemen die ons terugbrengt naar de Guillemins. Die
navette vaart enkel in het toeristisch seizoen.
Onderweg
passeren wij nog de rosse buurt tussen de Maaskaaien en de rue Cathédrale die
in 1991 op een paar maand tijd opgedoekt is. Dertig jaar later komen eindelijk
een aantal projecten van stadsvernieuwing van de grond.
Wij
passeren in de Rue de la Régence de vroegere zetel van het dagblad
La Wallonie, nu politiekantoor. La Wallonie was begonnen in 1903 als
het officieel orgaan van de Luikse Werkliedenpartij POB van In 1919 was het
Brusselse Le Peuple een Luikse antenne begonnen, die in 1920 herdoopt wordt in
‘La Wallonie Socialiste’. Het gebouw werd in 1922 verbouwd door de heel
productieve architect Jean Moutschen. Het laatste nummer verscheen op 23
maart 1998.
Het Hôtel des Postes
van 1890 is van de architect Edmond Jamar. Het gebouw is neogotisch maqar Jamar
gebruikte moderne technieken zoals beton en een stalen structuur. In de nissen
staan de verschillende ambachten. De neogotiekers droomden van een maatschappij waarin meesters
en gezellen zonder klassenstrijd in gilden georganiseerd waren. Deze neogotiek
is kenmerkend voor de periode van absolute katholieke meerderheid van 1884 tot
1918.
De Post
sloot het gebouw in 2002. Na vijf mislukte projecten nam het provinciaal agentschap voor economische
ontwikkeling SPI+ het heft over. Nu is het een ruimte voor creatieve bedrijven,
met 200 plaatsen voor de coworking, 8000 m2 bureaus, een food market, une mini-brouwerij,
vergaderzalen en een panoramisch terras met zicht op de Passerelle. Die
voetgangersbrug dateert van 1880. In 1960 moesten soldaten het werkvolk van
Outremeuse uit de stad houden..
Mijn
blogs over wandelingen in Luik
http://huberthedebouw.blogspot.be/2016/12/wandeling-door-de-vurige-stede-luik-van.html
in het Frans
http://hachhachhh.blogspot.be/2017/03/saint-leonard-une-balade-sur-le-theme.html
http://hachhachhh.blogspot.be/2017/01/balade-de-la-boverie-la-place-saint.html
http://hachhachhh.blogspot.be/2017/01/balade-cite-ardente-des-guillemins-la.html
http://hachhachhh.blogspot.be/2015/10/balade-du-comite-des-patients-de-la.html
http://hachhachhh.blogspot.be/2014/03/balade-liege-des-revoltes-les-braises.html
http://hachhachhh.blogspot.be/2014/02/balade-sur-les-coteaux-de-vivegnis-des.html
http://hachhachhh.blogspot.be/2014/03/sur-les-flancs-du-publemont-le-faux.html
http://hachhachhh.blogspot.be/2013/12/le-bal-liege-un-defi-urbanistique.html
http://hachhachhh.blogspot.be/2013/04/quel-avenir-pour-larcheoforum-de-liege.html
http://hachhachhh.blogspot.be/2014/03/au-pied-des-coteaux-un-texte-de-lorca.html
http://hachhachhh.blogspot.be/2013/12/simenon-citoyen-du-monde-et-doutremeuse.html
Over de impasses van Hors Chateau
http://hachhachhh.blogspot.be/2018/01/les-impasses-de-hors-chateau-en-1900.html
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire